Lieke Lamb en Richard Lamb zijn founding partners van het Future Expertise Center // TrendWatcher.com. Samen vormen zij het meest gevraagde TrendWatchers-duo van Nederland. Dagelijks verzorgen zij TrendPresentaties en TrendBrainstorms in binnen- en buitenland. Ook geven zij als Trendstrateeg veelvuldig strategisch advies en leiderschapssessies aan bedrijven. Regelmatig stellen deze innovatie-ambassadeurs met elkaar een TrendsVerwachting op voor een maatschappelijk thema. Dit keer de ‘TrendsVerwachting Generatie Z’.
Wat maakt generatie Z tot een te identificeren generatie. Kan dat eigenlijk wel ? Zou het nou echt zo zijn dat iemand die tot de ‘Generatie X’ behoort – en dus geboren is tussen 1956 en 1985 – zich totaal anders gedraagt dan iemand die tot ‘Generatie Y’ behoort (zo ongeveer geboren tussen 1982 tot 2001)? Natuurlijk niet, maar wel is het zo dat wij allen sterk gevormd worden door het tijdsgewricht waarin wij leven. De media; politiek; wetgeving en onze directe omgeving bepalen hoe wij te tegen de wereld aankijken. Denk maar eens terug aan de naoorlogse generatie – geboren tussen 1940-1960 – ook wel aangeduid als de babyboomgeneratie. Door hun ouders, die de Tweede Wereldoorlog bewust meemaakten, werden de babyboomers aangezet tot de wederopbouw van ons land. De eerste golf Babyboomers ging daarin mee en werkten keihard om Nederland weer op te bouwen. De tweede golf Babyboomers kwam – in de jaren ’60 en ’70 – daartegen in opstand en leefden er schijnbaar lekker op los. Niet omdat ze nou zo anders in elkaar zaten, maar omdat ze te maken hadden met een ander maatschappelijk speelveld. Terugblikkend zijn generaties makkelijker te definiëren dan op het moment zelf. Datzelfde hebben we nu ook met Generatie Z.
Generatie Z
Vanaf 1995 werd gesproken over de eerste golf van Generatie Z. Vanaf 2000 ontstond de tweede golf van de Generatie Z. Laten we daarop inzoomen. Deze jongeren zijn nu in 2019 maximaal 19 jaar oud. Deze exponenten van de Generatie Z zijn zich heel bewust van hun omgeving. Duurzaamheid is voor hen business-as-usual en ze realiseren zich steeds meer dat de baan waar ze nu voor opgeleid worden in de toekomst niet meer zal bestaan. Met name beroepen waarvoor een MBO niveau-2 opleiding nodig is, zijn kwetsbaar door snel opkomende nieuwe technologieën. Denk bijvoorbeeld – maar niet uitsluitend – aan administratief werk en zelfs eenvoudige ICT-werkzaamheden. Deze werkzaamheden zullen steeds meer ‘weggeautomatiseerd’ worden, bijvoorbeeld door toepassing van Kunstmatige Intelligentie in producten en diensten. In het verlengde daarvan hebben veel MBO-opleidingen al in hun planning staan dat hun MBO-opleidingen op niveau 2 voor bepaalde vakrichtingen binnen enkele jaren zullen stoppen. Simpelweg omdat er nu al vrijwel geen stageplaatsen en vacatures voor dit niveau te vinden zijn.
Het Digitale Doolhof
Dat is best vreemd in een arbeidsmarkt waarin juist steeds meer mensen nodig zijn om al het werk te verrichten de komende decennia. Een periode waarin Nederland vergrijst (met een hoogtepunt rond 2030 a 2035). Hoe kan dat? Dat heeft in veel gevallen te maken met wat wij noemen ‘Het Digitale Doolhof’ (zie ook Trends2019.nl). Voor vrijwel ieder type baan – uiteenlopend van automonteur tot administratief medewerk(st)er en van ICT-er tot zorgverlener – wordt steeds meer verwacht dat men niet-repetitieve werkzaamheden kan verrichten, ondersteund door ICT (dat de makkelijke en zich herhalende taken automatisch afhandelt). Wat resteert zijn de meer complexe werkzaamheden waarvoor een opleiding op MBO niveau-2 vaak niet toereikend is omdat er al snel ICT-systemen bij de uitvoering van een vak gebruikt moeten worden.
SprokkelWijs
Hoe zouden we dat kunnen oplossen? In het onderwijs zowel op MBO; HBO als de Universiteiten worden studenten van oudsher vakmatig opgeleid. Dat zal snel moeten veranderen. Bij enkele opleidingen is al voorzichtig een draai ingezet van vakmanschap naar het aanleren van meer generieke vaardigheden waarmee men zich zelfstandig iets eigen kan maken. Op HBO- en Universitair-niveau is dat makkelijk te implementeren maar op MBO-niveau 2; 3 en 4 kan dat tot problemen kan leiden. Je kan niet van iedere MBO-leerling verwachten dat ze iets bijleren door bijvoorbeeld zelfstandige training aan de computer. Zeker op MBO niveau-2 is dat onredelijk om te verwachten van de studenten.
Snel samen aan de slag!
MBO-ers hebben behoefte aan intensieve klassikale begeleiding met veel voorwaarts complimenteren. Doen we dat niet dan leiden we een generatie jonge werklozen op die door de snel opkomende technologieën buiten de arbeidsmarkt geplaatst worden terwijl we hen hard nodig hebben in het vergrijzende Nederland. Daarom moeten we van Onderwijs naar ‘SprokkelWijs’: een leven lang leren intensief begeleid door het Onderwijs; Ondernemers; Onderzoek en Overheid. Snel samen aan de slag!
Deze ‘TrendsVerwachting Generatie Z‘ is ook gepubliceerd door Rijnstreek Business.
Contact met Lieke en Richard Lamb en boekingen mogelijk via TrendWatcher.com